Ο όρος σχιστία αναφέρεται σε γενετικές ανατομικές δυσπλασίες – δυσμορφίες τι είναι η σχιστία και που οφείλονται στην ατελή διαμόρφωση των μαλακών ή σκληρών ιστών του στόματος.
Βλέπουμε δηλαδή, ένα χώρισμα το οποίο θα έπρεπε να είναι ενωμένο κατά την εμβρυϊκή ανάπλαση.
Μπορούμε να δούμε σχιστίες με διάφορες μορφές και συνδυασμούς και η συχνότητα εμφάνισής τους είναι 1 προς 600 γεννήσεις.
Οι πιο συχνές μορφές σχιστίας είναι η χειλειοσχιστία η οποία μπορεί να εμφανιστεί μεμονωμένα,
δηλαδή το βρέφος να έχει μια σχισμή στο χείλος ή υπερωοσχιστία όταν υπάρχει μια σχισμή μέσα στο στόχο του βρέφους πάνω στη σκληρή υπερώα.
Συχνά όμως μια χειλεοσχιστία μπορεί να συνδέεται με μία υπερωισχιστία.
Τι είναι η σχιστία και ποια είναι τα αίτια της σχιστίας;
Η ακριβής αιτιολογία δεν είναι γνωστή όμως φαίνεται πως οφείλεται σε διάφορους παράγοντες.
Τα αίτια που συμβάλουν στην εμφάνιση των σχιστιών μπορεί να οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες όπως σε χρωμοσωματικές ανωμαλίες
ή γενετικές διαταραχές, σε κληρονομικούς παράγοντες
καθώς και σε εξωγενείς παράγοντες όπως είναι το κάπνισμα ή διατροφικές ελλείψεις της εγκύου
μπορούν να επηρεάσουν και να δημιουργήσουν τέτοιου είδους δυσμορφίες.
Τέλος, υπάρχουν περίπου 300 αναγνωρισμένα σύνδρομα που περιλαμβάνουν την υπερωιοσχιστία ως ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τους.
Τι είναι η σχιστία και ποιες είναι οι δυσκολίες στη σίτιση;
Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά αυτά είναι η ανεπαρκής σίτιση.
Ένα άνοιγμα στο χείλος ή την υπερώα έχει βαθειά επίδραση στο στοματοκινητικό μηχανισμό, συγκεκριμένα δεν μπορεί το βρέφος να παράγει ενδοστοματική πίεση μέσα στο στόμα για να σιτιστεί κατάλληλα.
Συχνά παρατηρούμε παιδιά με σχιστίες στο χείλος να μην μπορούν να θηλάσουν λόγω της σχισμής .
H τροφή να διαφεύγει, οι δυσκολίες εντοπίζονται στο να κλείσουν τα χείλη γύρω από τη θηλή.
Ακόμα σε μια υπερωοσχιστία, επειδή η στοματική κοιλότητα δε χωρίζεται από την ρινική.
Παρατηρούμε να διαφεύγει το γάλα από το στόμα και να πηγαίνει προς την μύτη.
Επομένως είναι πολύτιμο από της πρώτες μέρες της ζωής του μωρού να βρεθούν τρόποι για την κατάλληλη σίτιση,
έτσι ώστε το παιδί να λάβει την επαρκή διατροφή για την ανάπτυξή του.
Πώς να βοηθήσω το μωρό στη σίτιση;
• Τοποθετούμε το νήπιο σε όρθια θέση κατά τη διάρκεια σίτισης
• Χρησιμοποιούμε μαλακή θηλή για ευκολότερη συμπίεση από το παιδί μέσα στο στόμα
• Τοποθετούμε τη θηλή μέσα στο στόμα ανάμεσα από τις άθικτες περιοχές
• Κάνουμε συχνά διαλλείματα ανά τακτικά διαστήματα 5 με 8 λεπτά
• Περιορίζουμε τη διαδικασία σίτισης σε 20-30 λεπτά
Ποιες οι δυσκολίες στις γλωσσικές ικανότητες;
Ένα παιδί με σχιστία αναπτύσσει κανονικά τις γλωσσικές του ικανότητες, όπως και τα παιδιά αντίστοιχης ηλικίας.
Παιδιά όμως τα οποία παρουσιάζουν υπερωιοσχιστία λόγω κάποιου συνδρόμου, το οποίο περιλαμβάνει και τη νοητική στέρηση μπορεί να εμφανίσουν κάποια γλωσσικά ελλείμματα.
Ακόμα παρατηρείται πως πιθανόν παιδιά με σοβαρά ιατρικά προβλήματα να καθυστερήσουν στην ανάπτυξη του λεξιλογίου, διότι χάνουν πολλά γλωσσικά ερεθίσματα από το περιβάλλον λόγω συχνών χειρουργικών επεμβάσεων.
Ένα νήπιο με υπερεοσχιστία όταν ξεκινάει το βάδισμα, παράγει συνήθως ρινικούς ήχους (μ, ν, ντ) σε αντίθεση με τα κανονικά παιδιά που χρησιμοποιούν στιγμιαίους ήχους (π, μπ, τ, κ).
Πως αντιμετωπίζονται οι σχιστίες;
Η αντιμετώπιση ξεκινάει από τους πρώτους μήνες της ζωής του εμβρύου και μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.
Απαραίτητη είναι η συνεργασία μιας ομάδας ειδικών όπως είναι ο γναθοχειρουργός, ο ορθοδοντικός, το ειδικό προσωπικό και ο λογοθεραπευτής.
Οι δυσκολίες με τις οποίες καλούνται οι γονείς να έρθουν αντιμέτωποι, δεν είναι μόνο οι εμφανείς δυσμορφίες αλλά και λειτουργικές δυσκολίες όπως είναι ο θηλασμός-σίτιση του βρέφους, η ομιλία, η αναπνοή κ.α.
Η χειρουργική επέμβαση θεωρείται σχεδόν βέβαια σε παιδιά με σχιστίες.
Οι επεμβάσεις από τους ειδικούς γιατρούς για την αποκατάσταση του προβλήματος γίνεται συνήθως στους 10 μήνες, το παιδί στο διάστημα αυτό έχει χάσει ήδη το φυσιολογικό στάδιο κατάκτησης των ήχων.
Ήχους δηλαδή που θα έπρεπε το παιδί να χρησιμοποιεί αλλά λόγω της σχιστίας η παραγωγή ήταν αδύνατη.
Ο λογοθεραπευτής καλείται μέσα από ειδικευμένο πρόγραμμα να αποκαταστήσει τα φωνολογικά ελλείμματα που έχουν δημιουργηθεί.
Το πόσο γρήγορα ένα νήπιο θα καταφέρει να αποκτήσει σωστή άρθρωση και η ομιλία του να είναι φυσιολογική εξαρτάται από την ηλικία που έγινε η επέμβαση. Παρατηρείται πως παιδιά τα οποία υποβλήθηκαν σε επέμβαση στο πρώτο έτος της ηλικίας τους .
Μπορούν βαθμιαία μέχρι την ηλικία των 4- 5 ετών να προλάβουν να αντιμετωπίσουν τα ελλείμματα και η ομιλία τους να είναι παρόμοια με τους συνομήλικούς τους.
Επισκεφτείτε ένα Αναπτυξιακό Κέντρο για λογοθεραπευτική εκτίμηση.
